Wie zijn die 2,5 miljoen laaggeletterden?

De huidige landelijke aanpak van laaggeletterdheid TelMeeMetTaal is geëvalueerd en in de Tweede Kamer vinden binnenkort debatten plaats over het vervolg. Wat is er nodig? Wat kan beter?

Signaleren van laaggeletterden door de VoorleesExpress

De afgelopen jaren is de VoorleesExpress, binnen het actieplan TelMeeMetTaal, actief betrokken geweest bij de aanpak van laaggeletterdheid. We hebben onderzocht hoe we laaggeletterdheid bij ouders kunnen herkennen en ze kunnen doorverwijzen naar cursusaanbod. We vinden het belangrijk om ons niet alleen op de kinderen te richten en meer oog te hebben voor de ouders en hun mogelijkheden.

Een cursus om het taalniveau te vergroten is niet voor iedereen het antwoord

In de praktijk kwamen we er achter dat het aanbod voor laaggeletterden bij de meeste ouders niet aansluit. Wat blijkt namelijk? Er is een grote groep ouders die er (nog) niet aan toe is om hun taalniveau te verhogen en daarin te investeren. Ze kunnen het praktisch niet combineren met al hun andere verantwoordelijkheden. Of er spelen veel andere dingen die maken dat ze (voorlopig) geen cursus gaan volgen. Ze hebben bijvoorbeeld gezondheidsproblemen, zijn depressief of hebben andere zorgen. Vaak ook voelen ze zich niet capabel. Ze hebben te weinig positieve leerervaringen  en een gebrek aan zelfvertrouwen.

Kijken naar andere manieren die mensen helpen om mee te doen

Wij vinden het niet zinvol om deze groep ouders te blijven attenderen op hun beperkte basisvaardigheden en het aanbod van taalcursussen. Dat werkt vaak averechts en maakt ze nog onzekerder. Wij willen graag kijken naar wat ouders wel kunnen, waar zij behoefte aan hebben en van daaruit starten. Er zijn tal van mogelijkheden naast het verwijzen naar taalcursussen. Zoals slimme tips geven over het gebruik van apps. Er zijn online tools die communiceren al veel makkelijker maken, door middel van gesproken taal, symbolen  en vertaalfuncties. Taalcoach-groepen zijn er om het netwerk uit te breiden en laagdrempelig te oefenen. Of misschien zijn er ouders die graag zelf thuis aan de slag gaan met een onlinemodule over een voor hen relevant onderwerp.

Samen zorgen voor meer oog voor de diversiteit van de doelgroepen en daarbij aansluiten

Uiteindelijk gaat het erom dat we mensen stimuleren om mee te doen in de samenleving. Samen kijken waar ze tegen aan lopen, zodat ze actief deel kunnen nemen. Als we oog hebben voor de beperking die zij ervaren kunnen we een passend antwoord zoeken. Soms is dat een taalcursus, om zo het taalniveau te verhogen. Andere keren is het vaak een laagdrempeliger oplossing die beter past.

Gelukkig zijn wij niet de enigen die concluderen dat we nu te weinig op maat kijken naar wat specifieke doelgroepen nodig hebben en kunnen. Samen met Het Begint met Taal, Oefenen.nl, Stichting Lezen en Stichting Lezen en Schrijven schreven we een brief naar de Tweede Kamer om te pleiten voor een bredere blik op laaggeletterden en hun mogelijkheden.